Chirurgie en Pelenomi

And there it is, holiday!

Sinds onze woestijntrip zijn we Bloemfontein niet meer uit geweest. Gelukkig zitten we in afrika en valt er daardoor in Bloemfontein ook genoeg te beleven; dit keer vooral binnen de deuren van het ziekenhuis.

Vlak aan de rand van de townships ligt ‘Pelenomi’. Dit is het traumaziekenhuis van Bloemfontein. De locatie van het ziekenhuis, aan de rand van de township, is niet op toeval gebasseerd. De ongelovelijk hoge criminaliteit die hier plaats vindt, brengt talloze schot en steekwonden met zich mee. Zo zijn we twéé keer in Pelenomi geweest, op een zondagmiddag en op de volgende zaterdagnacht. Op een zondagmiddag zie je veel patiënten, die door de drukte en hectiek niet op zaterdagnacht geholpen konder worden. Hier zagen we voornamelijk ‘geplankte’ mensen met een nekkraag, die allemaal die nacht ervoor een auto-ongeluk gehad hebben. Mariëlle en Patricia waren voornamelijk bezig met de patiënten, terwijl Niek en ik voornamelijk bij de radioloog zaten die ons meenam naar Pelenomi. Hier kregen we CT-scans voor ons, die de radioloog controleerde op afwijkingen. We kregen voornamelijk scans te zien van patiënten die een auto-ongeluk gehad hadden. Wel zat er een interessante casus tussen, van een patiënt, die vreselijk veel pijn had, met een darmperforatie.

Maar de echte spanning in het ziekenhuis kwam zaterdag nacht. Om 12 uur snachts kwamen we aan in het ziekenhuis, dit keer op uitnodiging van onze goede radioloogvriend Jack. We begonnen mee te kijken op de CT, waar weer patiënten in kreukels binnenkwamen na een auto-ongeluk. Maar de echte ‘Zuid Afrika’ gevallen kwamen iets later.

Het begon met een patiënt waarbij een echo uitgevoerd moest worden op zijn halsslagader. De beste man was door zijn beste vriend in zijn nek gestoken; het is hier soms echt Krugerpark! Aangezien er tientallen slachtoffers van steekwonden hier binnenkomen op een avond, zijn de doktoren elke keer weer geirriteerd als ze er één zien.

Om een uur of 2 s’nachts kwam dan het echte werk binnen. Deze patiënt liet zien hoe geweldadig en medogenloos de criminaliteit hier in Afrika kan zijn.

Een zwaar bezopen man, die langs de kant van de weg gevonden was kwam het ziekenhuis binnen. Hij had twéé messteken in zijn buik, waarvan één toch best wel bijzonder was. Door één messteek, linksonder in zijn buik, kwam ongeveer 3 meter dunne darm kruipen. Terwijl de patiënt daar op bed lag, zag je gewoon een heel pakketje aan dunne darm liggen. De patiënt, die alleen verdoofd was door zijn eigen alcohol, kon gewoon zijn eigen dunne darm zien liggen. Terwijl de dokter druk bezig was met het schoonmaken van de dunne darm kreeg de patiënt ‘Ketamine’, een verdovingsmiddel. Een bijwerking van Ketamine is echter dat het nogal hallicunerend kan werken na verloop van tijd, wat eigenlijk echt veel humor met zich mee bracht. De patiënt begon van oor tot oor te glimlachen en schreeuwde dat hij aan het vliegen was. Wel erg apart, als je ziet dat zijn darm gewoon naast hem ligt.

Tot 5 uur in de nacht in het ziekenhuis gebleven, nog een snelle snack gehaald en met de taxi naar huis gereden.

Patricia en ik moesten er de volgende ochtend weer vroeg uit. We hadden een etentje bij een collega. Om een uur of twaalf werden we opgepikt door haar zoon, Richard. Richard werkt als chirurg in het ziekenhuis, waar hij voornamelijk thorax chirurgie verricht.
Op zo’n 10 minuten rijden komen we dan aan in het huis van onze collega, die we altijd formeel ‘Mrs. Schulenberg ‘ noemen. Een zeer mooi huis, met nog een mooier zwembad in de achtertuin. Hier hebben we heerlijk gegeten en gedronken met de hele famillie van Mrs. Schulenberg.
Wat het etentje ook weer bewijs is gewoon hoe ongelovelijk gemakkelijk je hier vrienden maakt. Ik kreeg eigenlijk al echt het gevoel dat ik die dag gewoon bij de famillie hoorde, wat benadrukt hoe gastvrij de mensen zijn. Zoals ik al vertelde werktte Richard in de chirurgie. Terwijl hij ons naar huis reedt, vertelde ik hem hoe onwijs gaaf het mij lijkt om eens met hem mee te gaan om hartchirurgie te mogen zien.

Woensdagavond telefoon van Richard, ‘Hey Ronald, shall I pick you up at 7 tomorrow’?

Donderdag mocht ik dus met Richard een dag meelopen in ‘Universitas Hospital’. Dit beloofde een onwijs gave dag te worden. ’S Ochtends zijn we met een groep doktoren op wardrounds gegaan, waar alle patiënten werden besproken. Ontzettend leerzaam en interessant, al kwam het grote moment later in de ochtend.

Een 67 jaar oude patiënt met pijn op de borst staat vandaag geplanned voor chirurgie. En dit mocht ik bijwonen. Eerst omkleden en een chirurgenpakje aan, waarna in samen met Richard de operatiekamer inliep. Hier was alles al klaargezet om te beginnen met de operatie.
In de operatiekamer werd een CABG uitgevoerd, een coronary artery bypass graft.Dit is een hartoperatie waarbij een omleiding wordt gelegd om hartspierweefsel weer voldoende doorbloeding te kunnen geven. Door atherosclerosis, vettige plaque wat zich afzet tegen de wand van de slagader, kunnen de kransslagaderen verstopt raken en de doorbloeding verstoren. Met een omleiding zorg je ervoor dat deze kransslagader ‘ontzien’ wordt.

De operatie begon met het oogsten van twéé aderen uit de patient. Deze werden uit het onderbeen van de patiënt gehaald, uit elk onderbeen één. Deze worden later gebruikt voor de omleiding. Terwijl ik met mijn neus bovenop de thorax van de patiënt zit, zie ik Richard beginnen te snijden. Eerst door het opperhuid heen, waarna onderhuidsvetweefsel weggebrand wordt. Voordat je bij het hart bent moet ook nog het borstbeen doormidden ‘gebrandt’ worden. Na zo’n uur werk is het hele hart vrijgeprepareerd. Heel bijzonder om een kloppend hart van de patiënt te zien. Vervolgens, zodra het hele hart is vrijgeprepareerd, is het tijd om te beginnen met de omleiding. Hiervoor moet het hart stilgelegd worden. De patiënt wordt doormiddel van een hartlong-machine van zuurstofrijk bloed voorzien. Met een flinke hoeveelheid kalium, wordt het hart tot stilstand gebracht. Het enige wat de patiënt nu nog in leven houdt is een duurzaam stukje techniek, een gek idee. De patiënt wordt gekoeld tot zo’n 30 graden en het hart wordt vol gegooid met ijs.

Het maken van de omleiding duurde ongeveer een anderhalf uur, wat echt heel erg tof was om te zien. Uiteindelijk zijn er drie omleidingen gelegd, met behulp van de venen die uit het been zijn gehaald. Zodra het klaar was werd de temperatuur van de patiënt weer opgeschroeft en de hoeveelheid kalium in het bloed verlaagd. Meestal begint het hart dan vanzelf weer te kloppen, maar dit keer niet. Telkens als je de chirurg op het hart zag tikken, zag je het hart één pompreactie maken en stoptte hij weer. Hoe verder het kaliumniveau in het bloed zakte, des te heftiger het hart weer begon te reageren. Na 6 minuten kloptte het hart weer volledig. Vervolgens alles weer ontkoppelen, drains aanbrengen, controleren op bloedingen en sluiten maar. Het borstbeen werd met behulp van metalen draden weer aan elkaar vastgezet en de patiënt werd weer dichtgenaaid.

Het was zo onwijs gaaf dat ik hier wel 10 pagina’s over kan schrijven, maar dat zal ik jullie maar niet aandoen. Het is nu maar tijd om mijn koffers in te pakken, want morgen begint mijn vakantie dan echt! Op dit moment zit André al in het vliegtuig richting Kaapstad. Samen gaan we 3 weken rondreizen door het zuiden van Zuid-Afrika, wat ontzettend mooi beloofd te worden; Kaapstad, Garden Route, Addo’s Elephant Park, Stellenbosch en zo kan ik nog wel even doorgaan.!!

-Ronald